Het Braakhekke Bultenpad in Harfsen

Ontdek het mooie buitengebied van Harfsen. Wandelend door de bossen, de stuwwallen van de Braakhekke Bulten en de laag gelegen natte broeklanden. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Allemansgeest
De naam Allemansgeest is ontleend aan een vroegere boerderij van ene Dirck Almans op geestgronden achter de duinen. Het huidige huis is gebouwd in 1952 als vakantievilla voor de Rotterdamse bankier Fockema Andreae. Het bord is gemaakt door de kunstenaar Willem Jonkers uit Gorssel en verwijst onder andere naar Rotterdam, waar de familie vandaan komt. U ziet een meerpaal met een meeuw erop, fabrieksrook en het huis, beschenen door de zon. Het grotendeels in originele staat verkerende huis is nog steeds in bezit van de familie. Het staat op privéterrein en is niet zichtbaar vanaf het Klompenpad.

Piperomp
In het Harfsense Broek zijn nog oude rabatbossen te zien. Om bosbouw in dit natte en laaggelegen gebied toch mogelijk te maken, werden vroeger zogenaamde rabatten aangelegd. Op regelmatige afstanden werden sloten gegraven. De uitgekomen grond werd gebruikt om de tussenliggende bodem op te hogen. Op die ophogingen werden verschillende soorten bomen geplant, die vooral gebruikt werden als hakhout. Een vorm van bosbouw, die in Gelderland en Overijssel vaak werd toegepast. In de Tweede Wereldoorlog werd dit gebied gebruikt als schuilplaats voor onderduikers. Er was een kippenhok ingegraven, waarin de onderduikers verbleven. De schuilplaats is nooit ontdekt. Over de naam Piperomp doen verschillende verhalen de ronde. Het meest waarschijnlijke is dat de naam verwijst naar het geluid van de roerdomp, een moerasvogel, die hier vroeger veelal voorkwam.

Een andere legende vertelt dat begin 19de eeuw in de Franse Tijd op deze plek een baron met zijn koets en paarden werden achtervolgd door een groep ruiters (volgens het verhaal een groep Kozakken). Het ging allemaal zo snel dat de baron de weg kwijt raakte en in het moeras in het Harfsense Broek terecht kwam. Hier zakte hij met paarden en koets weg. Er is niets van hem of koets teruggevonden, behalve een kapotte pijp (la pipe est rompu = de pijp is kapot). Dit is verbasterd tot piperomp.

Beken en Watergangen
De Molenbeek en de Heurnerbeek vloeien samen bij het Asseler en gaan vandaar verder als de Harfsense beek. Voor de waterhuishouding van het gebied zijn deze beken en andere watergangen al van oudsher van groot belang. Tussen deze beek en de hoger gelegen Harfsense Enk lag het oude Harfsen, een verzameling boerderijen en een kapel. Tegenwoordig wordt met stuwen en andere maatregelen het waterpeil gereguleerd. Verderop komt u over zo’n stuw. Zonder deze waterbeheersing zouden de weilanden en akkers regelmatig onderlopen, vooral in de laagste delen. Dat zou het gebied minder geschikt maken voor akkerbouw en veeteelt. Toch komen bij overvloedige regenval nog altijd stukken land onder water te staan en worden de paden drassig.

Monument
Vlakbij deze plek stortte op 5 januari 1945 om circa 23.00 uur een Lancaster bommenwerper JB 603 van de RAF neer. Het toestel was op de terugweg van een bombardement op Hannover. Het werd neergeschoten door een Duitse Messerschmitt waarbij de zevenkoppige bemanning om het leven kwam. Het monument is geplaatst door de plaatselijke historische vereniging De Elf Marken. Sporen van de Tweede Wereldoorlog, zoals hier, zijn in en rondom Harfsen overal te vinden. Vlak bij het dorp zijn nog restanten te zien van de V-1 installaties, die de Duitsers daar hadden gebouwd.

Stuw Harfsense Beek
De stuw in de Harfsense beek is een waterbouwkundig kunstwerk dat als doel heeft de waterpeil n de een loop van de beek te beïnvloeden. Doorgaans worden de stuwen omhoog gehaald nadat de gewassen zijn geplant en gezaaid. Men laat de stuwen weer zakken vlak voor dat de oogst wordt binnen gehaald. Op deze manier kunnen landerijen en akkers tijdens het zaaien en oogsten met zware landbouwmachines worden bereden en hoeft er in het groeiseizoen niet zo snel te worden beregend.

Wederopbouwhuizen met rode daken
U verlaat het beekdal van de Harfsense Beek en kijkt uit op de hoger gelegen Harfsense Enk. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog is hier hard gevochten. Inzet van de strijd was de oversteek over het Twentekanaal en de brug bij Almen. Bij deze strijd zijn de molen aan de Harfsensesteeg en de meeste boerderijen met rieten daken in vlammen opgegaan. Na de oorlog werden de huizen en boerderijen ‘weder opgebouwd’ in de karakteristieke stijl van de Delftse School; sober, functioneel en aangepast aan de traditionele architectonische tradities van deze regio. Vrijwel alle opbouwboerderijen kregen een rood dak en hebben een gedenksteen in de gevel. Daarop is een uit de vlammen herrijzende leeuw afgebeeld.

Zeedijk
Alhoewel Harfsen ver van zee ligt, kent het tóch een zeedijk. De Zeedijk ligt hier als een verhoging tussen de lager gelegen gebieden. De bewoners gebruikten de dijk om ter kerke te gaan in het naburige Almen. Omdat het hier vaak blank stond zou de naam kunnen zijn ontstaan vanwege het vele water dat in de winter aan weerszijden stond.

De Braakhekke
Op deze plaats staat al eeuwen lang een boerderij, precies op de grens van het natte broekland en de zandgronden van de enk. De oudste betrouwbare vermelding van bewoning dateert uit 1688. De naam Braakhekke kan duiden op een hek, dat hier een heeft gestaan ter afsluiting van het moeras. (Braak = broek en hekke = hek). De huidige boerderij is gebouwd in 1933 nadat de vorige was afgebrand. Tegenwoordig is de boerderij in gebruik als camping en landwinkel. De boerderij ligt vlakbij de glooiingen van de Braakhekke Bulten.

Voormalige vuilstortplaats
U bevindt zich op de voormalige vuilstortplaats van de gemeente Gorssel. De vuilstortplaats is relatief uniek dankzij zijn hoogteverschil. Na het sluiten van de stortplaats werd deze afgedekt met een grote hoeveelheid zand en is aan het einde van de jaren 80 ingeplant met bomen. Het is nu een mooi wandelgebied waarbij het uitzicht biedt op enkele akkers.

Teksten aangeleverd door: SLG

Klompenpaden

Inmiddels zijn er maar liefst 143 klompenpaden. Er zijn er een paar in Utrecht, maar de meeste liggen in Gelderland. Dit maakt klompenpaden een echt Gelders fenomeen. De paden lopen over boerenerven, door prachtige natuur en langs historische plekken.

Presentator Klaas Drupsteen ontdekt in het programma Klaas op Klompen de klompenpaden van Gelderland. Onder het genot van de prachtige natuur van onze provincie praat hij met voorbijgangers en bewondert hij de hoogtepunten die hij op zijn pad tegenkomt.

Klaas op Klompen is iedere zondag vanaf 17.15 uur te zien op TV Gelderland.